تحليل و تفسير پيرامون تحولات جديد عراق
در تكريت نيز مانند آن‌چه كه در موصل در روز گذشته رخ داد، بسياري از سربازان عراقي كه توسط آمريكا آموزش ديده‌اند سلاحهاي خود را زمين گذاشته و فرار كردند به جاي اين‌كه بجنگند...
مالكي: براي مواجه با وضعيتي كه امروز در برابرمان است، ما بايد به‌عنوان يك جبهه واحد عمل كنيم...
مجري: بگذاريد صريح باشيم. درخواست عراق براي حملات هوايي آمريكا، مدتي است كه مطرح مي‌باشد و در بهترين حالت، دولت اوباما از خود اكراه نشان داده است.
خبرنگار: دولت مي گويد كه در حال حاضر بر روي راههاي ديگري براي كمك به عراق متمركز است. اين راهها شامل آموزش دادن به عراقي‌ها، هم در داخل عراق و هم در اردن و مسلح كردن آنها است... چالش اصلي در اين ميان اين است كه بسياري از همين نيروها كه آمريكا طي سالها و به بهاي ميلياردها دلار تعليم داده است، در برابر حمله داعش، مواضع خود را ترك كردند و اين يك نشانه خطرناك و نگران كننده‌يي است.
مجري: با توجه به اين‌كه اين شبه نظاميان اكنون به حدود 200 كيلومتري بغداد رسيده‌اند،... آيا شانسي وجود دارد كه آمريكا با درخواست عراق براي حملات هوايي موافقت كند؟
خبرنگار: فعلاً در اين نقطه، دولت مي گويد بر روي راههاي ديگري براي حمايت از ارتش عراق متمركز است...
مجري: فكر مي‌كنم خيليها مايلند بدانند كه چرا آمريكا در يمن و پاكستان دست به حملات هوايي مي‌زند اما در عراق تمايل ندارد؟
خبرنگار: البته، دولت اين گزينه را حذف نكرده است اما مي گويد كه در حال حاضر بر روي آن متمركز نيستند... ».
تلويزيون سي ان ان 12 ژوئن 2014
اظهارات جيمز جفري سفير سابق آمريكا در عراق
«مجري: گروگانهاي ترك كه گرفته شده‌اند شامل مقامات بالاي كنسولي مي‌باشند كه وزير امور خارجه تركيه مي گويد به اين اقدام اگر يكي ازگروگانهاي ترك آسيب ببينند "با شديدترين وجه تلافي خواهند كرد ".
دقايقي قبل ما باسفير سابق آمريكا در عراق جيمز جفري صحبت كرديم و من از وي سؤال كردم آيا آمريكا ميتواند كاري براي عراق براي مقابله با آنها، انجام دهد؟
جيمز جفري : اين تحولي بسيار اسفبار و جدي است كه ميتواند تمامي اساس آن‌چه را كه ما در عراق انجام داده‌ايم، به صراحت بگويم دركل منطقه را، به لرزه در آورد. در اين لحظه كاري نيست كه ما بتوانيم انجام دهيم، به مفهوم رساندن كمك سريع يا حتي تلاش كنيم دولت عراق رفتار بهتري نسبت به شهروندان سني خود داشته باشد، زيرا اين در حقيقت جايي است كه شورشگري در آن‌جاست.
مقابله با آن در واقع با استفاده از قدرت هوايي است كه براي اين دولت اين گامي بسيار عظيم است، فهم آن مشكل است كه چطور مي‌شود اين افراد را قبل از اين كه بتوانند بربغداد سيطره پيدا كنند متوقف كرد، درحالي كه مناطق سني نشين را در جنوب و شمال و غرب شهر گرفته باشند، در حال حاضراين آن خطربسيار بزرگ است.
مجري : با توجه به اين‌كه گفتيد اين دولت اسلامي عراق وشام اينك يك تهديد عمده نه تنها براي عراق بلكه براي كل منطقه است، با اين وضعيت، بي‌عملي كه نمي‌تواند يك گزينه باشد!؟
جيمز جفري: من مي‌گويم بي‌عملي هيچ‌وقت يك گزينه نيست، ولي در اين نقطه كار، ساده نيست، بدترين كاري كه مي‌توانيم انجام دهيم اين است كه ارسال محموله‌هاي هليكوپترهاي آپاچي را كه قرار است براي ماه ژوئيه يا اوت بروند را تسريع كنيم، يا سايراقداماتي را انجام دهيم كه بتوانيم بوروكراسي را دور بزنيم، ولي آن هم تأثير چشمگيري نمي‌تواند در اين جنگ داشته باشد، كسان ديگري هستند كه اين تأثير را مي‌توانند داشته باشند، ممكن است كردها باشند، ممكن است ترك‌ها باشند، ممكن است ايرانيان باشند، يا خود افراد دولت اسلامي عراق وشام باشند كه همان‌طور كه گفتم تلاش مي‌كنند بغداد را محاصره كنند، ولي در اين نقطه نيروهاي عمده درحال پيشروي در منطقه مي‌باشند.
مجري: نيروهاي عمده درحال پيشروي هستند، ما مي‌دانيم كه در دو روز گذشته موصل دومين شهر بزرگ كشور سقوط كرده است، فلوجه كه در يك ساعتي بغداد است، تحت كنترل دولت اسلامي عراق و شام است، رمادي نيز در كنترل آنهاست، آيا اكنون يك حمله اي جبهه اي به بغداد ممكن است نزديك باشد؟
جميز جفري: يك حمله جبهه اي خير، 80درصد جمعيت مردم عراق يا كرد يا سني يا شيعي عرب هستند آنها رابطه كمي با دولت اسلامي عراق و شام و ايدئولوژي آنها دارند، سربازان براي سرزمين خود خواهند جنگيد و مردم نيز به‌خوبي مسلح اند، لذا موضوع اشغال بغداد يا اشغال مناطق كردي نيست، موضوع متوقف كردن بي‌ثبات كردن كشور با تضعيف تمامي تاسيسات نفتي آن كه براي كل منطقه و تامين نفت جهاني حياتي است مي‌باشد، اين است كه بسيار بسيار مسأله ساز است.
مجري: اجازه دهيد در مورد نوري مالكي صحبت كنيم، شما اشاره كرديد كه سنيها كاملاً از وي سرخورده‌اند از نقش مستبدانه اي كه نوري مالكي ايفا كرده، آيا اكنون مالكي خود بيشتر يك مشكل نيست تا كه راه‌حل باشد؟
جيمز جفري : مالكي مدتهاست كه بخشي از مشكل بوده، ولي كل نظام سياسي بخشي از مشكل است و سلطه شيعه بر كشور از جمله واحدهاي شيعي كه مثلاً در موصل مي‌باشند وضعيت را تشديد كرده‌اند، مالكي كه من مي‌شناسم، موفق نخواهد شد، خواه تغيير كند و نفر ديگري بيايد نمي‌دانم ولي در اين نقطه شما بايد در يك نظام دموكراتيك دولت را مسئول بدانيد و او رهبر آن‌جاست ودراين دوره وي كارچنداني انجام نداده است.
مجري: اين سفير جفري بود كه گفت ارتش عراق ميتواند با اين وضعيت مقابله كند اگر اراده آنرا داشته باشد ولي گفت بنظر نميرسد كه مناطقي را كه از دست داده بتواند بازپس بگيرد ».
تلويزيون سي ان ان 12 ژوئن 2014
داعش مي گويد نبرد را به بغداد و كربلا مي‌كشاند
«مجري: در يك نوار صوتي كه روي اينترنت گذاشته شده، داعش مدعي گرديد كه هنوز بدترين شرايط در راه است و مي گويد كه نبرد، بغداد و كربلا را به‌زودي درمي نوردد. اين گروه سني مسلمان از تنشهاي فزاينده فرقه اي سود مي‌جويد، تنشهايي كه از زمان خروج نيروهاي آمريكايي از عراق، انتظارش مي‌رفت...
نيك رابرتسون، خبرنگار: اين گروه تروريستي كه از القاعده تندروتر است، بعد از ورود به تكريت، به بغداد نزديك مي‌شود... آب، برق و خطوط تلفن در بخشهايي از موصل قطع شده است... نوري مالكي، نخست‌وزير عراق، آن را يك بحران انساني مي‌نآمد و از پارلمان مي‌خواهد كه وضعيت اضطراري اعلام كند... سخنگوي پارلمان نيز از آمريكا مصرانه مي‌خواهد كه نقشي در حمايت از عراق در برابر اين حمله تروريستي ايفا كند. او از جامعه بين‌المللي خواهان كمك فوري به آوارگان شد... وزير خارجه عراق از سياستمداران اين كشور مي‌خواهد كه متحد شوند و اختلافات فرقه را كنار بگذارند...
اما تا موقعي كه آنها اين كار را بكنند، به نظر مي‌رسد كه داعش قدرت بيشتري كسب كند...
تلويزيون سي ان ان 12 ژوئن 2014
موضعگيري كشورها
تلويزيون الرافدين 12 ژوئن 2014 « وزرات خارجه بحرين از شهروندانش خواست كه عراق را ترك كنند.
لوموند فرانسه: عراق در آستانه فروپاشي است.
ايندپندت انگلستان: قيام در عراق منجر به فروپاشي رژيمي خواهد شد كه مورد حمايت ايالات متحده آمريكا بوده است.
فاينشتال تايمز: حوادث موصل بيانگر وضعيت فاجعه‌بار يك دولت فروپاشيده است.
واشنگتن پست: عراق بعد از حوادث موصل به سمت وضعيت بدي مي‌رود.
كاخ سفيد: هواپيماهاي آمريكايي در عراق دخالت نخواهند كرد.
لاوورف: آن‌چه كه در عراق اتفاق مي افتد دليلي بر شكست معاملات آمريكايي انگليسي است. »
جنگجويان عراق به سمت جنوب و با هدف رسيدن به بغداد حركت كردند
« - بقلم سعود السلهي و تيم ترانگو - جنگجويان سني روز چهارشنبه مواضع خود در شمال عراق را تحكيم بخشيده و گسترش دادند و تكريت زادگاه صدام حسين را تسخير كردند و بيجي شهر استراتژيك داراي پالايشگاه نفتي عراق را تهديد كرده‌اند و به سمت بغداد به‌عنوان هدف نهايي‌شان روانه هستند.
با روشن‌تر شدن ابعاد اين حمله، شمار گروههاي جنگجو كه به هم پيوسته‌اند فرماندهان نظامي سابق بعثي دوران صدام حسين را هم شامل مي‌شوند كه هدفشان ريشه‌كني دولت مالكي بوده است. يكي از اين فرماندهاني بعثي عزت ابراهيم فرمانده ارشد ارتش و معاون صدام حسين است كه از دستگير شدن توسط آمريكاييها در دوره اشغال عراق طفره رفته است.
به‌گفته ابو كرام ( Karam ) يك رهبر ارشد بعث و افسر بلندپايه سابق ارتش عراق؛ هدف همه اين گروهها خلاصي از شر دولت فرقه‌يي حاكم است تا به‌كار ارتش فاسد عراق خاتمه داده شود و نوعي منطقه سني تشكيل گردد... وي افزود طراحي اين حمله از دو سال قبل شروع شده و نبرد اصلي در شمال بغداد تعيي مي‌شود. وي گفت اين گروهها در تكريت متوقف مي‌شوند و به سمت بغداد حركت خواهند كرد.
موفقيتهاي ناگهاني نيروهاي جنگجو صدها هزار نفر موجب فرار صدها هزار نفر از مردم شده و رهبران در تركيه و سوريه را نيز سراسيمه كرده است...
درحاليكه نيروهاي امنيتي عراق قبل از اين حمله، از هم پاشيده مي‌شوند شايعاتي هم هست كه؛ آنها ممكن است توسط فرماندهانشان دستور داشته‌اند كه بدون درگيري سلاحشان را زمين بگذارند.
يك فرمانده محلي در صلاح‌الدين يعني استاني كه تكريت در آن واقع شده در مصاحبه‌يي روز چهارشنبه گفت ما تماسهايي داشتيم از فرماندهان بلندپايه كه مي‌خواستند مقاومتي نكنيم.
وي گفت وقتي از آنها در اين رابطه پرسيدم گفتند به آنها گفته شده بود "اين دستور است". ساكنان تكريت صحنه‌هاي قابل توجهي را در تكريت به نمايش گذاشتند كه نشان مي‌دهد سربازان عراقي سلاحهاي و يونيفورمهاي خود را تحويل جنگجويان مي‌دهند جنگجوياني كه طبق معمول انتظار هست در جا سربازان دولتي را به قتل برسانند...
در حالي‌كه دولت مركزي از ساعت 2200چهارشنبه اعلام منع رفت‌وآمد در پايتخت و شهرهاي حومه كرده است مقتدي صدر يك روحاني بانفوذ شيعي خواستار تشكيل نيروي ويژه براي دفاع از عتبات مذهبي در عراق شده است.
به‌گفته خبرگزاري جمهوري اسلامي؛ مقامات در كشور همسايه، ايران كه عمدتاً شيعي است صدور ويزا و پرواز زائران به بغداد را لغو كرده و تدابير امنيتي در مرز ايران و عراق را تشديد كرده است.
رهبران شبه نظامي شيعي گفتند حداقل چهار تيپ هر كدام 2500 تا 3000نفر جنگجو باعجله توسط احزاب سياسي شيعي در هفته‌هاي اخير بسيج و مجهز شده‌اند تا از بغداد و پروسه سياسي عراق حفاظت كنند.
اين تيپها شعبات تيپ كتائب، تيپ عصائب، تيپ امام الصدر و بال نظامي سازمان بدر را شامل مي‌شوند.
سايت نيويورك تايمز 12 ژوئن 2014
بريفينگ وزارت‌خارجه آمريكا
«سؤال : آيا بعد از آخرين توجيهي كه شما درباره گفتگوي بين نفرات اين‌جا و مقامات عراقي درباره شرايط كرديد، بحثهاي ديگري هم صورت گرفته است؟
جن ساكي : من موارد به روز شده‌يي دارم. همان‌طوري كه ممكن است مطلع باشيد، برت مك گورك دستيار معاون وزير در صحنه است. وزير امروز صبح با او صحبت كرد....
از آن‌جا كه او در آن‌جا به‌سر مي‌برد، مي‌توانم بگويم ظرف 48ساعته گذشته او با نخست‌وزير مالكي، نجيفي سخنگوي مجلس، نخست‌وزير منطقه كردستان (بارزاني) بارزاني، معاون نخست‌وزير منطقه كردستان (از طالباني)، خوزاني معاون رئيس‌جمهور، كريم فرماندار كركوك، استاندار نجيفي ملاقات يا صحبت كرده است
من قبلاً به نجيفي سخنگوي مجلس، دليمي استاندار انبار، فياض مشاور امنيت ملي، مطلك معاون نخست وزير، تاريكي نجم ( Tarik Najm ) مشاور نخست‌وزير عراق، فؤاد حسين رئيس ستاد پرزيدنت بارزاني، اعضاي ارلمان و خيلي ديگران از جمله نماينده ويژه دبيركل سازمان ملل در عراق اشاره كرده‌ام....
سوال: آيا معتقديد آقاي مالكي ميتواند يك تلاش اتحاد ملي را رهبري كند كه بتواند موفقيت آميز باشد؟
جن ساكي:... موضع ما تغييري نكرده است، كاري بيشتري وجود دارد كه نخست‌وزير مالكي ميتواند انجام دهد. كارهاي بيشتري وجود دارد كه بسيار از رهبران مي‌توانند انجام دهند. ما از فراخوان به اتحاد ملي دلگرم شديم و فكر مي‌كنيم كه گامي مثبت به پيش است....
سوال: آيا مي‌توانيد به ما بگوييد كه آيا آمريكا در حال بررسي هرگونه اعزام نيروي زميني به عراق يا اين‌كه دولت عراق چنين درخواستي كرده، مي‌باشد يا نه؟
جن ساكي : من از چنين بررسي مطلع نيستم. من قصد حدس زدن در مورد هرگونه جزئيات كمك ديگر را ندارم...
سوال: بر اساس گزارشات، نخست‌وزير تركيه با معاون رئيس‌جمهور بايدن تماس تلفني گرفته است. آيا چيزي از متن آن را براي ما داريد؟
جن ساكي: نه ندارم. من شما را به دفتر معاون رئيس‌جمهور ارجاع مي‌دهم.
سؤال : معمولاً نخست‌وزير اردوغان در رابطه با اين نوع شرايط با پرزيدنت اوباما صحبت مي‌كرد. آيا مي‌دانيد چرا پرزيدنت امروز در دسترس نبود؟
جن ساكي: من در اين باره گمانه زني نمي‌كنم....
سؤال : ميلياردها دلار آمريكايي براي آموزش اين نيروها خرج شد، به نظر مي‌رسد بسادگي آب شد رفت تو زمين. آيا اين بيشتر يك مورد شكست كامل سياست غرب در عراق نيست؟
ساكي: ما قوياً با شما اختلاف نظر دارم. ما در رابطه با وقايع چند روز گذشته صحبت مي‌كنيم كه فكر مي‌كنم كاملاً روشن ساختيم كه در رابطه وخامت شرايط در موصل ما عميقاً نگران هستيم.... ».
سايت وزارت خارجه آمريكا 12 ژوئن 2014