گزارش جامع گاردین: پس از ساختن زندگی آرام در فلوریدا، «جلاد ارشد» شاه ایران اکنون باید در دادگاه حاضر شود
پس از ساختن زندگی آرام در فلوریدا، «جلاد ارشد» شاه ایران اکنون باید در دادگاه حاضر شود
گزارش و افشاگری مهم گاردین از زندگی، ثروت و کسب‌وکار پرویز ثابتی و همسرش. پیتر و نانسی.
پرویز ثابتی برای خودش و خانواده‌اش زندگی جدید و گمنامی ساخت؛ اما اکنون به خاطر جنایاتی که در زندان‌هایی در تهران و دیگر نقاط انجام شده‌اند، با ادعای غرامت ۲۲۵ میلیون دلار در فلوریدا مواجه است.
همسایه‌ها در محله مرفه ویندرمیر فلوریدا، آن‌ها را به نام‌های «پیتر و نانسی» می‌شناسند؛ زوجی بازنشسته و به ظاهر دوست‌داشتنی که در پیاده‌روها صبح‌ها قدم می‌زنند، سلام می‌کنند، و لذت می‌برند از دیدار دو دخترشان که در زندگی حرفه‌ای موفق‌اند؛ یکی از آن‌ها استادی محترم در علم در دانشگاه هاروارد است.
اما پشت دیوارهای بلند عمارت کنار دریاچه‌ی آن‌ها به ارزش ۳.۶ میلیون دلار، واقعیتی تاریک‌تر و محافظت‌شده‌تر پنهان است: «پیتر» در واقع پرویز ثابتی است، کسی که ادعا می‌شود رئیس پلیس مخفی و «عقوبت‌گر ارشد» دولت پیش از انقلاب ایران بوده است، و اکنون با یک دعوای قضایی ۲۲۵ میلیون دلاری در فلوریدا روبرو است برای جنایاتی که در زندان‌های تهران و جاهای دیگر انجام شده‌اند.
قاضی یک دادگاه منطقه‌ای ماه گذشته حکم داد که ثابتی، که اکنون ۸۹ سال دارد، پس از فرار از وطن در سال ۱۹۷۸، باید در این پرونده که سه شاکی آن خود را زندانی سیاسی سابق معرفی کرده‌اند، در دادگاه حاضر شود.
در دادخواست‌ها، شاکیان می‌گویند آن‌ها در میان هزاران نفری بوده‌اند که به عنوان مخالف فرضی شاه توسط ساواک، سازمان اطلاعات و امنیت داخلی ایران، دستگیر شده‌اند، و تحت دستور شخصی ثابتی مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌اند؛ از جمله تجاوز جنسی، شوک الکتریکی، الغای حس غرق شدن، و کشیدن ناخن‌ها به زور.
یکی از ابزارهای به‌ویژه بیرحمانهای که مدعی‌اند استفاده شده است، صندلی برقی‌ای به نام «آپولو» بود، که کلاه فلزی داشت و فریاد قربانیان را در گوش خودشان تقویت می‌کرد.
ثابتی تاکنون به‌صورت عمومی به این ادعاها واکنشی نشان نداده است، اما قبلاً انکار کرده که ساواک زندانیان را شکنجه کرده باشد، و ادعا کرده که او «همیشه مخالف شکنجه بوده است».
موقعیت ثابتی در دولت ایران و نقش ادعایی‌اش به عنوان معمار رفتارهای خشونت‌آمیز، به عنوان مدیر بخش امنیت داخلی ساواک، حتی در زمانی که محل او برای تقریباً چهل و پنج سال نامعلوم بود، شناخته شده بوده است.
او در یک تحلیل سری سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) که در سال ۱۹۷۸ نوشته شده و تا سال ۲۰۱۸ منتشر نشده بود، به‌عنوان متحدی سرسخت برای شاه معرفی شده است؛ و دعوی قضایی می‌گوید که او یکی از قدرتمندترین و ترسناک‌ترین افراد رژیم شاه بوده، کسی که اختیار بازداشت، بازجویی و پیگرد مخالفان را در سراسر کشور داشته است.
تخمین‌ها درباره تعداد قربانیان ساواک بین تأسیس آن در سال ۱۹۵۷ و انحلالش در سال ۱۹۷۹ متفاوت است، اما هزاران نفر بازداشت و شکنجه شده‌اند، و دست‌کم چند صد نفر نیز کشته شده‌اند.
سه شاکی، مردان ایرانی ساکن کالیفرنیا با سن بین ۶۸ تا ۸۵ سال هستند، ادعا می‌کنند که توسط ساواک در تهران ربوده شده‌اند، تحت شکنجه قرار گرفته‌اند تا اعترافات نادرست بدهند، و مدتی در زندان بوده‌اند.
درخواستی از سوی وکلای ثابتی برای رد پرونده با این استدلال که مهلت قانونی برای طرح شکایت گذشته است (statute of limitations)، توسط قاضی منطقه‌ای فلوریدا، گرگوری پرس‌نل، در تاریخ ۱۲ آگوست رد شد. ممکن است محاکمه او در اوایل سال آینده انجام شود.
طبق این شکایت، ثابتی «طی چهار دهه گذشته از دید عموم دور بوده، محل اقامت و هویتش را پنهان کرده است». او و همسرش نسرین، ۷۵ ساله، شاید بی‌خبر می‌ماندند اگر یکی از دخترانش در فبریه ۲۰۲۳ در توییتی در تجمعی در لس‌آنجلس علیه حکومت اسلامی ایران او را فاش نمی‌کرد.
اگرچه ممکن است این افشا تصادفی بوده باشد و مستقیماً باعث شده باشد که وکلای شاکیان بتوانند محل او را بیابند و دادخواست را تنظیم کنند، برخی معتقدند این بخشی از کمپینی در میان دیاسپورای ایرانی در ایالات متحده بوده است برای کمک به «پاک‌سازی چهره» تاریخ حکومت سابق شاه و ایجاد جنبش و پشتیبانی برای یک رژیم جدید طرفدار غرب.
ثابتی، در همین حال، طبق یک مقاله سال ۲۰۲۳ در وب‌سایت شورای ملی مقاومت ایران، به عنوان «مشاور امنیتی» رضا پهلوی نقش‌هایی بر عهده داشته است.
تلاش‌های گاردین برای تماس با ثابتی بی‌نتیجه مانده‌اند؛ شامل ایمیل‌ها و تماس‌ها به منزل او، و پیام‌هایی به همه چهار وکیل او که در مدارک دادگاه ذکر شده‌اند.
نکته بی‌چون این است که ثابتی و خانواده‌اش از زمان ورود به فلوریدا در سال ۱۹۷۸، پس از فرار از تهران تنها چند هفته پیش از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹، زندگی خوبی داشته‌اند.
خانواده ثابتی، که طبق اسناد وزارت امور خارجه ویکی‌لیکس گفته می‌شود توانسته‌اند مبلغی بیش از ۲۰ میلیون دلار از ایران خارج کنند، پس از ورود به امریکا نام‌های غربی‌شان را به «پیتر و نانسی» تغییر داده‌اند.
با استفاده از این نام‌های مستعار، ثابتی شرکت موفقی در زمینه توسعه املاک در مرکز فلوریدا راه انداخته است. ثابتی، همسرش و دو دخترشان به عنوان مدیران چند شرکت هنوز فعال در پایگاه داده کسب‌وکارهای ایالت فلوریدا ثبت‌اند.
سندهای عمومی که گاردین دیده است نشان می‌دهد خانواده ثابتی حداقل هشت ملک در اورنج کانتی دارند، از جمله عمارت پنج‌خوابه و شش‌حمامی در ویندرمیر که در آگوست ۲۰۰۵ به قیمت ۳.۵ میلیون دلار خریداری شده است.
وزارت امور خارجه و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا پاسخی به پرسش‌ها درباره وضعیت مهاجرتی خانواده ثابتی در ایالات متحده نداده‌اند، یا درباره مدارکی که بر اساس آن‌ها در سال ۱۹۷۸ وارد شده‌اند. با این حال، هر دو، پرویز و نسرین ثابتی، دارای ثبت رأی‌دهنده فعال در فلوریدا هستند، و مدارک نشان می‌دهد در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ رأی داده‌اند، که به این معنی است که هر دوی ایشان شهروند ایالات متحده شده‌اند.
یکی از همسایگان گفته است اغلب ثابتی‌ها را می‌بیند، به‌ویژه نسرین، بیرون راه می‌روند، اما خانواده ثابتی اغلب ظاهر خصوصی بودنشان را حفظ کرده‌اند. خانه‌شان تقریباً همیشه ساکت است، به جز گاهی بازدید دخترانشان.
هیچ‌یک از دختران به درخواست اظهار نظر پاسخ ندادند.
دادستان کل جمهوری‌خواه فلوریدا، جیمز اوت‌میر، به پرسشی درباره اینکه آیا تحقیق کیفری در مورد فعالیت‌های ثابتی آغاز خواهد کرد، پاسخی نداده است، همانطور که عمدتاً برای افراد دیگر در فلوریدا که به جرم‌هایی در خارج از کشور متهم شده‌اند انجام داده است.
سارا کلن، وکیل شاکیان، از دستورهای قاضی پرس‌نل برای رد درخواست ثابتی جهت رد دادخواست و برای حفظ ناشناس بودن موکلانش استقبال کرده است. موکلان گفته‌اند از زمان طرح شکایت تهدید به مرگ و ارعاب شده‌اند.
«این تصمیم‌ها نتیجه‌ای مثبت برای بازماندگان شکنجه است که به دنبال پاسخگویی و عدالت‌اند. این پرونده فقط درباره پایان دادن به مصونیت قانونی نیست، بلکه درباره تأیید این است که بازماندگان حق دارند بدون ترس عدالت را پی‌گیرند و کرامت خود را بازیابند.»
جمعیت ایرانی برای عدالت و پاسخگویی، گروهی حامی قربانیان شکنجه و خانواده‌هایشان، گفته است که امید دارد پرونده ثابتی کمک کند به پایان دادن به «چرخه خشونت» دیده شده در ایران در دوران رژیم شاه و دولت اسلامی که پس از آن آمد.
«پیام باید واضح و ساده باشد: همه قربانیان سزاوار عدالت‌اند، و هرکسی که در شکنجه و سرکوب دخیل بوده است باید پاسخگو باشد.» سخنگوی این گروه در بیانیه‌ای گفته است.
«ریشه سیاست‌های بیرحمانهای که امروز توسط جمهوری اسلامی ایران اجرا می‌شود، به روش‌های شکنجه‌ای که توسط ثابتی و ساواک اعمال می‌شد، متصل است. این پرونده باید به عنوان ردِ هر ایران آینده‌ای باشد که ساواک را بازپدید آورد، یا بخواهد عفو عمومی به نیروهای امنیتی کنونی بدهد که در شکنجه و سرکوب شرکت داشته‌اند. تنها از طریق عدالت و پاسخگویی است که می‌توان خشونت و سرکوب وحشتناکی را که ایران را برای دهه‌ها آزار داده است پشت سر گذاشت.»