گزارش سالانه عفو بین‌الملل در مورد ایران در سال ۲۰۲۵
خلاصه گزارش سالانه عفو بین الملل 2025 در باره ایران:
https://www.amnesty.org/en/location/middle-east-and-north-africa/iran/report-iran/
گزارش سالانه عفو بین‌الملل در مورد ایران در سال ۲۰۲۵، تصویری نگران‌کننده از وضعیت حقوق بشر در این کشور ارائه می‌دهد. این گزارش افزایش چشمگیر اعدام‌ها، سرکوب مخالفان، محاکمات ناعادلانه و نقض سیستماتیک حقوق اقلیت‌ها را برجسته می‌کند.افزایش بی‌سابقه اعدام‌ها
در سال ۲۰۲۴، ایران با اجرای حداقل ۹۷۲ اعدام، بیش از ۶۴٪ از کل اعدام‌های ثبت‌شده در جهان را به خود اختصاص داد. این تعداد نسبت به سال قبل افزایش قابل توجهی داشته و بالاترین رقم در یک دهه گذشته است. بیش از نیمی از این اعدام‌ها به جرائم مرتبط با مواد مخدر مربوط می‌شد که اغلب افراد از اقشار محروم و اقلیت‌های قومی مانند بلوچ‌ها را هدف قرار داده است.
استفاده از اعدام به‌عنوان ابزار سرکوب سیاسی
مقامات ایرانی از مجازات اعدام برای سرکوب اعتراضات و مخالفان سیاسی استفاده کرده‌اند. شش مرد به نام‌های ابوالحسن منتظر، اکبر (شاهرخ) دانشورکار، بابک علی‌پور، محمد تقوی سنگدهی، پویا قبادی و وحید بنی‌عامریان در اکتبر ۲۰۲۴ به اتهام «بغی» (شورش مسلحانه علیه دولت) به اعدام محکوم شدند. این افراد تحت شکنجه‌های شدید، از جمله ضرب و شتم، شلاق، تهدید به مرگ و حبس انفرادی طولانی‌مدت، مجبور به اعتراف شدند. محاکمه آن‌ها تنها دو ساعت طول کشید و بسیاری از آن‌ها برای اولین بار در دادگاه با وکیل خود ملاقات کردند. دادگاه ادعاهای مربوط به شکنجه را نادیده گرفت و بدون بررسی، حکم اعدام را صادر کرد.
نقض حقوق اقلیت‌ها و اعدام نوجوانان
اقلیت‌های قومی و مذهبی، به‌ویژه بلوچ‌ها و کردها، به‌طور نامتناسبی هدف اعدام‌ها قرار گرفته‌اند. همچنین، در سال ۲۰۲۴، چندین نفر که در زمان ارتکاب جرم زیر ۱۸ سال بودند، اعدام شدند؛ از جمله حمیدرضا آذری که در سن ۱۷ سالگی اعدام شد. این اقدامات نقض آشکار تعهدات بین‌المللی ایران در زمینه حقوق کودک است.
مصونیت قضایی و عدم پاسخگویی
مقامات ایرانی هیچ‌یک از مسئولان نقض‌های جدی حقوق بشر، از جمله قتل‌های غیرقانونی، شکنجه و ناپدیدسازی‌های اجباری را مورد پیگرد قرار نداده‌اند. کمیته ویژه‌ای که برای بررسی ناآرامی‌های سال ۲۰۲۲ تشکیل شد، نتایج تحقیقات خود را منتشر نکرد و استانداردهای بین‌المللی را رعایت نکرد. خانواده‌های قربانیان همچنان با آزار و اذیت، بازداشت‌های خودسرانه و تخریب مزار عزیزانشان مواجه هستند.
درخواست‌های عفو بین‌الملل
عفو بین‌الملل از مقامات ایرانی خواسته است:
اجرای اعدام‌ها را فوراً متوقف کنند.
احکام اعدام صادرشده در محاکمات ناعادلانه را لغو کنند.
تحقیقات مستقل و بی‌طرفانه درباره ادعاهای شکنجه انجام دهند.
دسترسی زندانیان به مراقبت‌های پزشکی مناسب و ارتباط با خانواده و وکیل را تضمین کنند.
مجازات اعدام را لغو کنند یا حداقل تعلیق کنند.